Η Πρώτη Δημοτικού είναι μια τάξη κατά την οποία το παιδί, εκτός από τους μηχανισμούς της ανάγνωσης και της γραφής, καλείται να μάθει να ελέγχει και να κατευθύνει τη συμπεριφορά του αλλά και διάφορες στρατηγικές από τις οποίες το ίδιο θα επιλέξει και θα επιστρατεύσει για να ανταποκριθεί καλύτερα στις ακαδημαϊκές υποχρεώσεις του.
Η διαδικασία της σχολικής μελέτης είναι μια απαιτητική διαδικασία για ένα «πρωτάκι», καθώς μέχρι τώρα το περιβάλλον του σπιτιού είχε συνδυαστεί περισσότερο με εμπειρίες ικανοποίησης των προσωπικών του αναγκών και λιγότερο με καθήκοντα και υποχρεώσεις. Η σχολική μελέτη είναι ένας πολύ σημαντικός τομέας, καθώς η ανταπόκριση σε αυτή τη διαδικασία είναι η αφετηρία ώστε το παιδί να αποκτήσει αυτονομία και αυτοπεποίθηση.
Μια βασική προϋπόθεση για την επιτυχία της διαδικασίας αυτής είναι η σωστή οργάνωση τόσο του χώρου όσο και του χρόνου μελέτης αλλά και του κινήτρου που θα έχει το παιδί προκειμένου να την ολοκληρώσει. Οι γονείς, οργανώνοντας τον χώρο και τον χρόνο μελέτης και προτείνοντας διάφορους τρόπους και στρατηγικές, προσφέρουν ένα δομημένο πρόγραμμα με σαφή όρια που θα έχει, όμως, δυνατότητες ευελιξίας και θα είναι ανοιχτό για τις προτάσεις του παιδιού. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύουν την ομαλή μετάβαση από το «μικρό» στο «μεγάλο» σχολείο και καθορίζουν από την αρχή τον ρόλο τους ο οποίος θα μοιάζει περισσότερο με ρόλο «συνεργάτη-βοηθού» παρά με προέκταση του ρόλου του δασκάλου.
Οργάνωση σχολικής τσάντας
Η σχολική τσάντα καλό θα είναι να έχει πολλές θήκες, έτσι ώστε το παιδί να τοποθετεί σε μια θήκη βιβλία και τετράδια, σε μια μεγαλύτερη τον φάκελο για τις φωτοτυπίες του και σε μια μικρότερη την κασετίνα ή ειδή προσωπικής φροντίδας όπως χαρτομάντιλα κτλ. Στην κασετίνα τοποθετούμε συνδετήρες και ενθαρρύνουμε το παιδί να τους χρησιμοποιεί για να σημειώνει τα καθήκοντά του για την επόμενη μέρα. Ειδικά, στην αρχή που τα πρωτάκια δεν ξέρουν να γράφουν μπορούν να οργανωθούν χρησιμοποιώντας συνδετήρες ή σελιδοδείκτες σε διάφορα χρώματα και σχέδια.
Οργάνωση προσωπικού χώρου μελέτης
Ο χώρος μελέτης είναι πολύ σημαντικός αφού η απομόνωση σε έναν προσωπικό χώρο θα διευκολύνει το παιδί και να συγκεντρωθεί πιο εύκολα αλλά και να διαχειριστεί τον χρόνο του καλύτερα ώστε να ολοκληρώσει τις εργασίες του και να έχει χρόνο για παιχνίδι. Είναι σημαντικό να μελετά μόνο εκεί και όχι στο τραπέζι της κουζίνας. Αν δεν υπάρχει διαθέσιμος χώρος, μπορούμε να «κατασκευάσουμε» έναν με ένα παραβάν ή βάζοντας μια κουρτίνα, δημιουργώντας έτσι μια αίσθηση απομόνωσης.
Οργάνωση γραφείου
Η οργάνωση του γραφείου είναι, επίσης, πολύ σημαντική καθώς το παιδί θα γενικεύσει αυτή τη συμπεριφορά και στο θρανίο του σχολείου. Μια επιφάνεια γραφείου με τα απαραίτητα, δηλαδή, μια μολυβοθήκη και μικρά συρτάρια που θα τοποθετεί το παιδί τις γόμες, τις ξύστρες και τους συνδετήρες του, χωρίς παιχνίδια ή άλλα ερεθίσματα που θα του αποσπούν την προσοχή είναι μια επιφάνεια εργασίας στην οποία το παιδί θα οργανώνεται πιο εύκολα. Αν είναι εφικτό, πάνω ή δίπλα από το γραφείο, ας υπάρχει ένα ράφι για να τοποθετεί το παιδί τα βιβλία, τα τετράδια και χαρτοθήκες για τις φωτοτυπίες. Ανάμεσα στο γραφείο και το ράφι μπορούμε να κρεμάσουμε έναν πίνακα από φελλό όπου θα καρφιτσώσουμε το πρόγραμμα του σχολείου, το πρόγραμμα της ημέρας, κανόνες που πρέπει να θυμάται ή ένα μήνυμα που θα δημιουργεί κίνητρο στο παιδί (π.χ μια φράση από ένα παραμύθι που του αρέσει ή μια φράση από έναν αγαπημένο ήρωα).
Οργάνωση μελέτης
Όταν το παιδί επιστρέψει από το σχολείο και αφού φάει το μεσημεριανό του γεύμα, χρειάζεται να χαλαρώσει για λίγο. Σε αυτό το διάστημα είναι προτιμότερο να μην παίξει κάποιο ηλεκτρονικό παιχνίδι το οποίο ενδεχομένως να επηρεάσει τη συγκέντρωση του αργότερα. Πολλά παιδιά προτιμούν να γράψουν την «μέχρι η μαμά να στρώσει το τραπέζι». Αν θέλουν, μπορούν να το κάνουν, όχι, όμως, στην κουζίνα, αλλά στο γραφείο τους με ησυχία και συγκέντρωση. Πριν αρχίσει η μελέτη, ενισχύουμε το παιδί να βγάλει όλα τα βιβλία και τα τετράδια από τη σάκα και να δει τα καθήκοντά του για την επόμενη ημέρα. Καλό είναι να τοποθετήσει τις φωτοτυπίες σε μια χαρτοθήκη και κάθε φωτοτυπία που ολοκληρώνει να την τοποθετεί στον φάκελο. Ένας τρόπος είναι να ενθαρρύνουμε το παιδί να ξεκινήσει από τα «πιο δύσκολα», επειδή θα είναι ξεκούραστο και να αφήσει τα «πιο εύκολα» για το τέλος. Εδώ πρέπει να τονιστεί ότι το ίδιο το παιδί θα χαρακτηρίσει το μάθημα που θεωρεί δύσκολο και αντίστοιχα εκείνο που θεωρεί εύκολο και όχι εμείς. Αν, μάλιστα, επιθυμεί να αλλάξει τη σειρά της μελέτης μπορεί κάλλιστα να δοκιμάσει και τους δύο τρόπους και να επιλέξει εκείνον που λειτουργεί καλύτερα για το ίδιο.
Χρόνος μελέτης και κίνητρο
Ο χρόνος μελέτης διαφέρει από παιδί σε παιδί, καθώς κάθε μαθητής έχει τους δικούς του ρυθμούς. Μετά το μεσημεριανό και τη χαλάρωση, παροτρύνουμε το παιδί να ξεκινήσει με τα μαθήματά του, ώστε να έχει περισσότερο προσωπικό χρόνο αργότερα. Είναι πολύ ενισχυτικό για το παιδί να περιμένει κάτι ευχάριστο π.χ. παιχνίδι, ζωγραφική, δραστηριότητες με τη μαμά και τον μπαμπά, κάποιο αγαπημένο του παιδικό πρόγραμμα και είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να το υπενθυμίζουν αυτό στο παιδί πριν και κατά τη διάρκεια της μελέτης. Επιπλέον, καλό είναι μέσα στην εβδομάδα να μη «φορτώνουμε» το παιδί με δραστηριότητες με τις οποίες διακόπτεται η μελέτη ή διευρύνεται για μέχρι αργά το βράδυ. Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι η καθημερινότητα ενός παιδιού δεν μπορεί να αφορά μόνο το σχολείο, το διάβασμα και τον ύπνο. Κάπου ανάμεσα πρέπει να υπάρχει και χρόνος ώστε το παιδί να παίξει, να επικοινωνήσει ή ακόμα και να μην κάνει τίποτα, απλά να χαλαρώσει και να αποβάλει την ένταση της ημέρας.
Αρκετά παιδιά, ωστόσο, μπορεί να έχουν δυσκολίες σε κάποιον από τους παραπάνω τομείς. Σε αυτό, οφείλουμε να ακούσουμε το παιδί μας, να το αφήσουμε να μας εξηγήσει τις δυσκολίες του ή και τις προτάσεις του, να επικοινωνήσουμε με τον δάσκαλο της τάξης και να απευθυνθούμε σε κάποιον ειδικό, ακόμα και για μια συμβουλή. Η επικριτική στάση, η σύγκριση με άλλα παιδιά ή με το πώς ήμασταν εμείς οι ίδιοι σαν μαθητές επηρεάζουν αρνητικά την αυτοπεποίθηση του παιδιού και σε αυτή την ηλικία η εικόνα που έχει ένα παιδί για τον εαυτό του εξαρτάται άμεσα από τις επιτυχίες που θα βιώσει στο σχολείο. Κάθε παιδί χρειάζεται ενθάρρυνση, θετική ενίσχυση και συνεχή υπενθύμιση ότι «έτσι όπως είναι, είναι ένα αριστούργημα».
Παζαρίδου Θ. Μαρία
Ειδική Παιδαγωγός ΜSc-Φιλόλογος
