Μ’ αρέσει να παίζω κρυφτό. Τρελαίνομαι να προσπαθώ να ψάχνω κρυψώνες για να μη φαίνομαι και να τρέχω γρήγορα, αλλάζοντας κατευθύνσεις για να πω «φτου ελευθερία». Μ’ αρέσει όμως να παίζω και μόνος μου με τα τουβλάκια και να προσπαθώ να χτίζω πύργους ψηλούς. Πρέπει να είσαι πολύ προσεχτικός και συγκεντρωμένος για να μην πέσουν τα τουβλάκια και αν θες να φτιάχνεις όμορφους πύργους σαν και τους δικούς μου, χρειάζεσαι φαντασία. Στεναχωριέμαι όμως γιατί η μαμά, δεν με αφήνει να παίζω στο δρόμο, αλλά ούτε και με τα τουβλάκια στο δωμάτιο μου. Γιατί, δεν μπορώ να καταλάβω……
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής, όπου η τεχνολογία κυριαρχεί στη ζωή μας, η κοινωνική απομόνωση, η ζωή στις πολυκατοικίες και η έλλειψη ελεύθερων χώρων για δραστηριοποίηση σε συνδυασμό με τις υπερβολικές απαιτήσεις του εκπαιδευτικού μας συστήματος στερούν από τα παιδιά την ευκαιρία για δημιουργική απασχόληση μέσα από το παιχνίδι.
Προς αυτή την κατεύθυνση συμβάλλουν και πολλοί ενήλικες που θεωρούν το παιχνίδι χάσιμο χρόνου ή το θεωρούν μια δραστηριότητα δευτερεύουσας σημασίας. Για το παιδί όμως είναι η πιο σοβαρή ενασχόληση και αποτελεί έναν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των αισθητικοκινητικών, γνωστικών, αντιληπτικών και κοινωνικών του δεξιοτήτων, με άμεση συνέπεια στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του.
Η επίδραση που ασκεί το παιχνίδι στο παιδί έχει διερευνηθεί επανειλημμένως από επιστήμονες, κυρίως λόγω των ποιοτικών αλλαγών που επιφέρει στην ψυχοσυναισθηματική και κινητική του ανάπτυξη.
Είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι το βρέφος αρχίζει το παιχνίδι από τις πρώτες μέρες της ζωής του. Οι κουδουνίστρες, τα μαλακά ζωάκια που βγάζουν ήχους ή κρέμονται από την κούνια, είναι τα πρώτα παιχνίδια μέσα από τα οποία το βρέφος αρχίζει να εξερευνά το περιβάλλον. Τα χρώματα, τα σχήματα και οι ήχοι εξασκούν την αντίληψη του, διεγείροντας τα αντανακλαστικά και τις αισθήσεις του.
Αργότερα που το παιδί θα μπορεί να πιάνει, τα παιχνίδια με διαφορετική υφή, θα του προσφέρουν αισθητηριακά ερεθίσματα και αν βρίσκονται κρεμασμένα σε διάφορα σημεία της κούνιας θα το βοηθήσουν στην ανάπτυξη του οπτικοκινητικού συντονισμού.
Στην ηλικία 1-2 ετών, το παιδί έχει αποκτήσει περισσότερη ανεξαρτησία στις κινήσεις του. Στην αδρή κίνηση, η πρόοδος είναι εμφανής, δε συμβαίνει όμως το ίδιο με τους λεπτούς χειρισμούς, που είναι πιο αδέξιοι. Τώρα το παιδί μπορεί να χρησιμοποιεί τις δεξιότητες του συνδυαστικά και αρχίζει να έχει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τον εαυτό του.
Τα συναρμολογούμενα παιχνίδια καλλιεργούν τον συντονισμό των κινήσεων, τα παιχνίδια κατασκευών φέρνουν το παιδί σε μια πρώτη επαφή με τα σχήματα, την εκτίμηση του όγκου και του βάρους, τη σύγκριση των μεγεθών και την ισορροπία.
Οι κύβοι (κατασκευαστική πράξη), τα αυτοκινητάκια και το ποδήλατο (συντονισμός κινήσεων), τα βιβλία που έχουν κουμπιά ή φερμουάρ (λεπτή κίνηση και οπτικοκινητικός συντονισμός), η μπάλα (αδρή κίνηση), οι κούκλες (σωματογνωσία), η πλαστελίνη (δημιουργικότητα) το χαρτί και το μολύβι είναι κατάλληλα παιχνίδια για αυτή την ηλικία.
Στη νηπιακή ηλικία (3-5 ετών), το συμβολικό παιχνίδι κυριαρχεί. Παραδείγματα τέτοιου είδους παιχνιδιών είναι η φροντίδα της κούκλας, ο πόλεμος με στρατιωτάκια, τα τρενάκια κ.α. Το συμβολικό παιχνίδι βοηθά το παιδί να καταλάβει καλύτερα τον κόσμο και τους κανόνες που τον διέπουν. Προβάλλει μέσα από αυτό τους μελλοντικούς ρόλους και τις καθημερινές αξίες και προετοιμάζεται για την ενήλικη ζωή.
Στην ίδια ηλικία, το παιδί χρησιμοποιεί και τα παιχνίδια -μικρογραφίες αληθινών αντικειμένων, όπως αντικείμενα νοικοκυριού, τηλέφωνο και εργαλεία, που βοηθούν το παιδί να μάθει τη χρήση τους και τη θέση τους στο χώρο, όπως επίσης και να τα ταξινομεί σε διαφορετικές κατηγορίες.
Η καλύτερη εικόνα του σώματος και η ασφάλεια που αισθάνεται σε σχέση με τις κινητικές του δεξιότητες, το ωθούν σε δραστηριότητες που του προκαλούν καινούριες σωματικές εμπειρίες- κρέμεται ανάποδα από δέντρα, γυρνάει γύρω- γύρω μέχρι να ζαλιστεί, περνά μέσα από εμπόδια ή κρύβεται σε στενούς και μικρούς χώρους-.
Τα παιχνίδια θα πρέπει να ανταποκρίνονται στις ικανότητες και στα ενδιαφέροντα κάθε παιδιού.
Συνήθως στη συσκευασία αναγράφεται η ηλικία στην οποία απευθύνεται το παιχνίδι. Αυτό όμως δεν θα πρέπει να αποτελεί πάντα κριτήριο επιλογής ενός παιχνιδιού, καθώς κάθε παιδί αναπτύσσεται με το δικό του ρυθμό και έχει ξεχωριστή προσωπικότητα.
Είναι σημαντικό, σε όλη τη διαδικασία του παιχνιδιού να συμμετέχουν και οι γονείς και να προσπαθούν με κάθε ευκαιρία να βοηθήσουν το παιδί να αναπτύξει τις ιδέες του. Η παρουσία του ενήλικα είναι επίσης απαραίτητη για τη διαδικασία της επικοινωνίας και κοινωνικοποίησης καθώς το παιδί τον παρατηρεί και τον μιμείται. Καλό θα είναι όμως, να μην παρεμβάλλουν τη δική τους λογική σκέψη, γιατί τότε θα επηρέαζαν αρνητικά την αξία του παιχνιδιού.
Ενθαρρύνοντας το δημιουργικό και εποικοδομητικό παιχνίδι, συμβάλλουμε με τον καλύτερο και πιο ευχάριστο τρόπο στη διάπλαση μιας υγιούς προσωπικότητας για το παιδί.
