Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο που ολοένα και εξαπλώνεται με αποτέλεσμα να παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα στα σχολεία. Πρόκειται για μία κατάσταση αρκετά επίπονη για τα παιδιά αλλά και ματαιωτική για τους γονείς.
Αν το παιδί παραπονιέται ότι υφίσταται σχολικό εκφοβισμό, καλό είναι να ληφθούν αυτά τα παράπονα στα σοβαρά, να του προσφερθεί υποστήριξη και τα απαραίτητα εργαλεία για να το διαχειριστεί και να υπάρξει παρέμβαση όπου χρειάζεται. Βέβαια, είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε ότι κάθε αρνητική εμπειρία με τους συμμαθητές ή κάποιο πείραγμα δεν είναι απαραίτητα μορφή εκφοβισμού.
Πότε ένα πείραγμα μετατρέπεται σε εκφοβισμό:
- Όταν υπάρχει διαφορά δύναμης. Ο εκφοβισμός γίνεται από κάποιον που βρίσκεται σε θέση ισχύος είτε πιο δυνατός σωματικά είτε πιο δημοφιλής.
- Όταν υπάρχει η πρόθεση για πρόκληση βλάβης. Οι μορφές που μπορεί να πάρει το φαινόμενο αυτό είναι είτε σωματική ή λεκτική επίθεση, είτε απειλές, είτε διάδοση ψεύτικων πληροφοριών, είτε το να αποκλειστεί κάποιος από την ομάδα επίτηδες.
- Όταν η συμπεριφορά αυτή είναι επαναλαμβανόμενη. Πρόκειται για ένα συνεχές μοτίβο εχθρικών και κακοποιητικών πράξεων προς το παιδί που αποτελεί τον στόχο.
- Όταν προκαλείται πραγματική βλάβη. Μία συμπεριφορά γίνεται εκφοβισμός όταν έχει αρνητικές συνέπειες στη λειτουργικότητα του παιδιού- στόχου.
Σημάδια ότι πιθανώς το παιδί είναι θύμα σχολικού εκφοβισμού:
- Αν προσωπικά αντικείμενα λείπουν συχνά
- Αν έχει συχνά μελανιές ή άλλα σημάδια
- Αν έχει αρχίσει να αποσύρεται και να κλείνεται στον εαυτό του
- Αν έχει αρχίσει να παρουσιάζει διαταραχές στον ύπνο
- Αν έχουν αλλάξει οι διατροφικές του συνήθειες
- Αν έχει αποκτήσει άρνηση για το σχολείο
- Αν παραπονιέται για πονοκεφάλους ή άλλους πόνους
- Αν η απόδοση του στο σχολείο χειροτερεύει ξαφνικά
Μπορεί να υπάρχουν και άλλοι λόγοι που προκαλούν αυτά τα σημάδια οπότε πριν καταλήξουμε σε συμπεράσματα ας εξετάσουμε όλους τους παράγοντες και τις καταστάσεις.
Τρόποι Διαχείρισης Γονέων:
- Η πρώτη αντίδραση δεν πρέπει να είναι σοκ και θυμός, ούτε σπασμωδικές αντιδράσεις, έτσι ώστε να μπορέσει το παιδί να ανοιχτεί.
- Να προσπαθήσουν να συγκεντρώσουν αρκετά δεδομένα ώστε να έχουν μία ολοκληρωμένη εικόνα της κατάστασης.
- Να ακούσουν προσεκτικά τι έχει να τους πει και να του επιβεβαιώσουν ότι δεν πρόκειται για δικό του φταίξιμο.
- Να ρωτήσουν τι θα προτιμούσε να γίνει πριν κάνουν οποιαδήποτε πρόταση ή κίνηση.
- Να διδάξουν στο παιδί πώς να υπερασπίζεται τον εαυτό του και να λέει όχι σε συμπεριφορές που δεν του αρέσουν.
- Να το βοηθήσουν να αποκτήσει αυτοπεποίθηση, ενισχύοντας τα δυνατά του σημεία ή αναπτύσσοντας νέες δεξιότητες.
- Να είναι σε επαφή με τον εκπαιδευτικό έτσι ώστε να ενημερωθούν αν αντιληφθεί κάτι ή να λάβει απαραίτητα μέτρα αν χρειαστεί.
- Να ενημερώσουν από πριν το παιδί σχετικά με το φαινόμενο του εκφοβισμού, τι είναι και να δημιουργήσουν μία συμμαχία μαζί του ώστε να νιώθει ασφαλές ότι μπορεί να αναφέρει οτιδήποτε συμβεί.
- Να το ενισχύσουν να βρει συμμάχους στο σχολείο και να έχει φίλους που θα τον υπερασπιστούν και θα τον βοηθήσουν.
Τρόποι Διαχείρισης Εκπαιδευτικών:
- Να παρέχουν δραστηριότητες και συζητήσεις σε επίπεδο της τάξης σχετικά με τον εκφοβισμό, τη βία και τις αρνητικές συνέπειες, προτείνοντας στρατηγικές αντιμετώπισης. Μπορούν να δημιουργηθούν κανόνες τάξης ενάντια στον εκφοβισμό και ενέργειες που μπορούν να κάνουν εάν δουν να συμβαίνει.
- Να διδάξουν τρόπους βοήθειας των θυμάτων σε περίπτωση που κάποιος είναι μάρτυρας μιας τέτοιας κατάστασης. Ένας καλός τρόπος είναι το παιχνίδι ρόλων.
- Να διδάξουν αρχές, όπως η συνεργασία και η ομαδικότητα μέσα από διάφορες δραστηριότητες, έτσι ώστε να μάθουν τα παιδιά να διαπραγματεύονται, να διεκδικούν και να συμβιβάζονται.
- Να εκπαιδεύσουν τα παιδιά στις κοινωνικές δεξιότητες αναπτύσσοντας την ενσυναίσθηση, τη διαχείριση θυμού και τη λειτουργική επίλυση συγκρούσεων.
- Σε περίπτωση που παρατηρηθεί μία κατάσταση σχολικού εκφοβισμού θα πρέπει να ληφθεί άμεση δράση. Θα πρέπει να προστατευθούν τόσο το θύμα όσο και οι μάρτυρες και να περάσει το μήνυμα στα παιδιά ότι κανένας δεν επιτρέπεται να τους μεταχειρίζεται άσχημα.
- Να είναι σε επικοινωνία και συνεργασία με τους γονείς για να μπορούν από κοινού και έγκαιρα να διαχειριστούν μία κατάσταση.
- Να μιλήσουν με το παιδί που εκφοβίζει σε προσωπικό επίπεδο. Μερικές φορές η επίπληξη μπροστά στους συμμαθητές μπορεί να ανεβάσει το κύρος τους και να οδηγήσει σε περισσότερη επιθετικότητα.